صد رمان برتر، شماره پنجم: رمان «تام جونز» اثر «هنری فیلدینگ» (1749)

صد رمان برتر، شماره پنجم: رمان «تام جونز» اثر «هنری فیلدینگ» (1749)

 

در ادامه رسم جمعه های وبلاگ خوراک مغز، به معرفی شماره پنجم از لیست صد رمان برتر می پردازم. اگر از بسیاری از خوانندگان جدی آثار ادبی نیز بپرسید که صادقانه به این جواب سوال دهند که چند اثر ادبی معروف را با دیدن اقتباس های سینمایی شان شناخته اند مطمئن باشید جواب های آنها شما را شگفت زده خواهد کرد. بسیاری از کسانی که خود را خوره ی رمان و داستان می دانند اعتراف خواهند کرد که شاید از وجود آثاری نظیر «گتسبی بزرگ»، «غرور و تعصب» و « دکتر ژیواگو» قبل از دیدن فیلم شان بی خبر بوده اند. رمان تام جونز نیز از این قاعده مستثنا نیست. بسیاری از کسانی که با این اثر آشنا هستند ابتدا اقتباس معروف جان آزبورن از این فیلم را دیده اند که در آن آلبرت فینی نقش تام جونز رو بازی می کند. علیرغم اینکه معمولا آثار کلاسیک ادبی به فیلم های بزرگی تبدیل نمی شوند، اما باید اذعان کرد که این فیلم شاهکاری زیباست و دلیل آن نیز این قضیه است که کارگردان در پروسه اقتباس دست به بازتقسیر اثر ادبی زده است.

رمان تام جونز نیز البته از ویژگی های سینمایی بی نظیری بهره می برد. حتی اگر فصل های بیشمار کتاب و تعداد بیش از حد ضدقهرمانان داستان را نیز جز فاکتورهای منفی اثر بدانیم، اما قهرمان داستان، یک مرد جوان جذاب عصبی و خشن که در جست و جوی عشق واقعی است و در راه رسیدن به آن با رسوایی های زیادی رو به رو می شود، به حدی زیبا شخصیت پردازی شده است که رمان فقط به دلیل حضور وی به داستانی بی نهایت جذاب تبدیل می شود. این رمان که در اواسط قرن هجدهم منتشر شد دنیای کوچکی است که شخصیت ها و رفتارهای زمان معاصر خود، یعنی انگلیس در دوره نئوکلاسیکال را به تصویر می کشد. شخصیت هایی مانند وسترن، ثواکوم، بیلفیل، مالی و سوفیا نماینده قشرهای مختلف جامعه و خصوصیات بارز جامعه آن دوره یعنی پرحرفی، تلاطم و شوخ طبعی می باشند.

در ادامه با وبلاگ خوراک مغز همراه باشید.

یکی از دلایل موفقیت زیاد این اثر ارتباط خوب با آن با خوانندگان زمان خود بود. در قرن 18 قشرهای جدیدی از مردم به جامعه خوانندگان رمان انگلیسی اضافه شدند و در نتیجه نویسندگان جدیدی هم پا به عرصه وجود نهادند. رشد صنعت چاپ و افزایش تعداد طبقه ی متوسط  باعث شد که افراد خلاقی رو به نوشتن رمان بیاورند.

هنری فیلدینگ نویسنده رمان نماینده این قشر جدید از نویسندگان بود. وی در سال 1707 متولد شد و بعد از تحصیل متون کلاسیک به دنبال یافتن شغلی در دنیای حقوق رفت. زمانی که فیلدینگ تصمیم به نوشتن گرفت جامعه انگلیس دوران پرتلاطمی را پشت سر می گذاشت و فیلدینگ سعی می کرد که در رمان های خود به بازتاب جامعه خود بپردازد.

این رمان هنگامی که چاپ شد بلافاصله به موفقیت چشمگیری دست یافت. ساموئل تیلر کالریج، یکی از معروفترین نویسندگان و منتقدان دوره رمانتیک  گفته است که این رمان در کنار نمایشنامه ادیپ و اثر کیمیاگر دارای بهترین خطوط داستانی هستند که وی تا بحال خوانده است. از دلایل اقبال این رمان می توان به اصالت آن و همچنین طنز داستان آن اشاره کرد. زاویه روایی داستان سوم شخص است و در آن ماجراهای تام با زبانی زیبا به تصویر کشیده شده اند. زمانی که رمان منتشر شد جمعیت لندن تقریبا 700 هزار نفر بود و این رمان موفق شد که بیش از 10 هزار نسخه بفروشد.

البته انتقاداتی نیز به اتفاقات این رمان وارد است. جامعه انگلیس در قرن 18 و همچنین در قرون بعدی در دوره ویکتوریا جامعه ای به شدت اخلاق گرا بود که حساسیت زیادی روی محتوای کتاب ها داشت. جامعه دوره ویکتوریا معتقد بود که محتوای رمان ها نباید تاثیر بدی روی جوانان و بخصوص زنها داشته باشد و به این دلیل بود که از نویسندگان خواسته می شد تا داستان های خود را عاری از اتفاقاتی کنند که روایت آن ها  در یک جمع خانوادگی باعث شرم تعدادی از حاضران شود. انتقادهای اساسی به اثر فیلدینگ نیز حول همین محور است. شخصیت اصلی داستان که خود یک حرام زاده است برای دست یابی به خواسته هایش  دست به هر کاری می زند و باعث شکسته شدن دل تعداد زیادی دختر جوان می شود. اما با وجود تمام انتقادات اخلاقی که به این اثر وارد است، باید اذعان کرد که شخصیت پردازی های اثر و ماجراهای گوناگون قهرمان داستان توانسته اند که در طول تاریخ برای خوانندگان بسیاری جذاب باشند.

این کتاب در 10 فوریه سال 1749 منتشر شد و به پرفروش ترین اثر فیلدینگ بدل شد. بعد از اتمام نسخه ی اولیه، نسخه های دوم و سوم کتاب نیز در 28 فوریه و 12 آوریل همان سال منتشر شدند. نسخه چهارم که در اواخر سال 1749 منتشر شد نسخه ای است که هم اکنون در همه جا یافت می شود.